در قسمتی از ارتفاعات پوشیده از درخت شهرستان سرسبز فومن در جنوب غربی استان گیلان، بقایای دژ مستحکم و عظیمی خودنمایی می کند که هیبت و صلابت آن هر بیننده یی را محو و فریفته خود می کند و تحسین و تعجب هر تازه واردی را برمی انگیزد.
قلعه رود خان، عظیم‌ترین دژ نظامی-حکومتی منطقه گیلان، در فاصله ۲۰ کیلومتری جنوب شرقی فومن و در ارتفاع بین ۶۵۵ تا ۷۱۵ متری از سطح دریا، در بلندترین نقطه کوه قرار دارد.
این قلعه که به سکسار و قلعه حسامی نیز شهرت دارد، از بزرگترین و با عظمت‌ترین دژهای نظامی گیلان و حتی ایران به شمار می‌آید و وسعتی بیش از ۵ هکتار دارد.
این قلعه مهم تاریخی، مدت‌ها تخت‌گاه و مرکز فرمان‌روایان گیلان بوده است. گفته می‌شود این بنا متعلق به دوره ساسانی می‌باشد که طی حوادث و رویدادها، تخریب و در زمان حکومت سلجوقیان تجدید بنا شده است. کما این‌که این قلعه تا دوره زندیه مورد استفاده حکام و فرمان‌روایان محلی قرار می‌گرفت و به نظر می‌رسد پس از آن، قلعه مورد استفاده قرار نگرفته و متروک مانده است. اما از زمان واقعی احداث این قلعه در تاریخ، نشانی یافت نمی‌شود.
قلعه رودخان از دو بخش تشکیل شده است :
۱. ارگ یا محل اسکان حاکم و خانواده. ارگ یا شاه‌قلعه از دو طبقه و از آجر ساخته شده و در قسمت غربی این بنا واقع است. ورودی قلعه در سمت شمال جای دارد و در دو طرف آن دو برج عظیم سنگی دیده می‌شود
۲. قسمت نظامی یا قورخانه. در قسمت شرقی قلعه رودخان، بناهای مخروبه وجود دارد. در قسمت شمال و جنوب، دیوارهای محصور کننده قلعه، برج‌های نگهبانی در فواصل مختلف، به چشم می‌خورد . اتاق‌های هشت ضلعی که از آجر ساخته شده، هنوز بر فراز برج‌ها دیده می شود.
تا سال۱۳۷۷ (حدود ۵سال پیش) این قلعه در خاموشی مطلق می زیست و در غربت تاریخی خویش آرمیده بود. دیدارها و رفت و آمدهای مردم، مسؤولین را متوجه عظمت این قلعه باستانی کرد که در پی آن اقداماتی در جهت بازسازی جاده ارتباطی ، پلهای موقت چوبی بر روی رودخانه های مسیر پیاده روی و سنگ فرش کردن مسیر از پای قلعه تا بالای آن صورت گرفت. نکته جالبی که به چشم می خورد، انبار بزرگی از آجر در محل بنا است که برای مرمت بنا از همین آجرها استفاده می شود. پس از آن، از طریق چاپ بروشور، عکس، فیلم و درج مقالاتی در روزنامه ها و مطبوعات و نمایش فیلمهای تهیه شده در رسانه های گروهی، توجه مردم به خصوص جوانان به این قلعه عظیم باستانی در سراسر ایران را جلب کرد. در دو سال اخیر، این حضور چنان چشمگیر و غافلگیر کننده بود که مشکلات فراوانی را برای بازدیدکنندگان به وجود آورد و مسؤولان نیز با حرکتهای نه چندان سریع خود قادر به جوابگویی به این حرکت بزرگ جهانگردی در منطقه نیستند.
قلعه رودخان جان می گیرد:
طرح مطالعاتی زنده سازی و شبیه سازی دژ تاریخی قلعه رودخان فومن در سومین جلسه کار گروه گردشگری شورای برنامه ریزی و توسعه استان گیلان بررسی شد.
در این پروژه منحصر به فرد که برای نخستین بار در ایران و قاره آسیا اجرا می شود گردشگران و بازدید کنندگان پس از رسیدن به قلعه موقعیت تاریخی آن را به صورت نمایشی وحکمرانان، سربازان واهالی دژ را با لباس های زمان بوجود آمدن آن مشاهده خواهند کرد. در این طرح همچنین تشکیل نمایشگاهی از آثار و ادوات و صنایع دستی کشف شده در قلعه در محل دژ پیش بینی شده است. در ادامه کار این نشست درباره تعریض وآماده سازی راه رسیدن به دژ، احداث پارک جنگلی، توقفگاه خودرو، مطالعه تفصیلی طرح شبیه سازی قلعه، برآورد دقیق زیربناها ونحوه برگزاری جشنواره فرهنگی هنری در محل دژ و راههای تشویق وهدایت سرمایه گذاران بخش خصوصی در منطقه قلعه رودخان تبادل نظر شد و در هر زمینه هماهنگی های لازم به عمل آمد.
علاقهمندان به دیدن قلعه بعد از عبور از شهر فومن، پس از گذشتن از روستاهای گشت , کر و محله، گشت رودخان، سیاهکش، گورابپس، ملسکام و سعیدآباد به روستای قلعه رودخان رسیده و پس از گذشتن از حیدرآلات و طی سه کیلومتر جاده خاکی وارد اراضی پارک جنگلی قلعه رودخان شده و باید مسیر 5/1 کیلومتری صعود تا محل قلعه را از راه پله احداث شده, عبور کنند.
